Сты Ирыстоны национ музейы аккаг

Мæскуыйы цæрæг ирæтты ‘хсæн ис бирæ адæм, кæцытæ нæ адæмы культурæйæн стыр хæрзты бацыдысты. Нымайгæ сæ нæ кæндзынæн, нæ республикæйы цæрæг адæм сæ хорз зонынц. Сæрмагондæй мæ зæгъын фæнды Мæскуыйы Нывгæнджыты цæдисы уæнг, Цæгат Ирыстоны сгуыхт нывгæнæг Лотиты Игоры тыххæй.

Лотиты Игорæн нæ Иунæг Кадджын Стыр Хуыцау тынг рæдауæй балæвар кодта нывгæнæджы курдиат. Фæцис каст Мæскуыйы Суриковы номыл нывкæнынады институт. Гыццылæй йæм цымыдис кастысты Нарты кадджытæ, ирон таурæгътæ, аргъæуттæ, нæ адæмы историйы цаутæ, æмæ сæ йæ зæрдæйы къуымтæм хæстæг айста. Тынг цымыдис æм кастысты Тугъанты Махарбеджы Нæртон нывтæ. Æппынкъаддæриу къуыри дыууæ хатты Беслæнæй ссыд Дзæуджыхъæумæ, цæмæй музейы фена Тугъанты Махарбеджы нывтæ. Лотийы-фырт ныр та 30 азæй фылдæр Уæрæсейы алыхуызон архивты агуры, Уæрæсейы паддзахы æфсады рæнхъыты нæ адæмæй йæ æфсæддон хæс чи æххæст кодта. Уæлдайдæр та, Уæрæсейы паддзахы конвойы чи службæ кодта, уыдоны. Мидхæсты фæстæ уыдон рохуаты баззадысты. Æмæ сæ уал æмæ уал азы историйы уылæнты бынæй уæлæмæ исы, сæ сурæтортреттæ сын кæны. Лотиты Игоры æрмадзмæ бацæугæйæ, уыцы сурæттæм бакæсгæйæ, адæймагæн йæ зæрдæ сриссы. Цы адæм нæ фæхъуыдис, цы! Сæ бакаст — аив, сæ рацыд — аив, сæ цæстæнгасæй дæр зыны сæ уæздандзинад. Æмæ ма йæ иу хатт зæгъын:

Лотийы-фырт уал азы дæргъы историйы уылæнты бынæй уæлæмæ систа 110 фæлгонцæй фылдæр. Ахæм портреттæ канд Цæгат Кавказы республикæты нæ, фæлæ æнæхъæн Уæрæсейы дæр никæмæ ис. Æмæ уый цæттæ экспозици куы у Ирыстоны национ бæстæзонæн музейæн.

Ам, Мæскуыйы, Лотийы-фыртæн арæх вæййы равдыстытæ. Петербурджы, Мæскуыйы музейтæ курынц, цæмæй сын ауæй кæна йæ нывтæ. Фæлæ сæ уыдонæн нæ дæтты. Уымæн æмæ йæ зоны, кæй сæ бамбæхсдзысты сæ музейты уæрмыты. Игорь афтæ фæзæгъы: «Хъуамæ ацы портреттæ æрмæстдæр Ирыстоны уой. Æмæ хорз уаид, Цæгат Ирыстоны национ бæстæзонæн музейы куы байгом кæниккой Æфсæддон Намысы зал. Уым хъуамæ уой, нæ рагфыдæлтæм цы хъайтартæ уыд, уыдоны сурæттæ, паддзахы заманы хъайтарты сурæттæ, мидхæсты æмæ Фыдыбæстæйы Стыр хæсты хъæбатырты сурæттæ. Уадз æмæ нæ адæм, нæ фæсивæд зоной нæ хæстонты истори, уой сæрыстыр нæ фыдæлтæй». Ацы фыстæг уый тыххæй фыссын, зæгъын, кæд Ирыстоны хицауад истæмæй баххуыс кæнид Лотийы-фыртæн, цæмæй йæ цæттæ экспозици Ирыстоны национ бæстæзонæн музейы уа иудадзыг бындурыл.

Стæй ма иу ахсджиаг фиппаинаг: Лотиты Игорь, цалынмæ, æфсæддон цы майдан, цы хæрзиуæг райста, уымæн йæ мидис нæ базона архивты документтæм гæсгæ, уæдмæ иу ныв дæр не скæны. Уый цæуыл дзурæг у? Уый та уый у, æмæ йæ алы нывпортрет дæр у историон документ. Уымæ гæсгæ Лотийы-фырты куыстытæ хъуамæ æнæмæнг уой Ирыстоны национ музейы. Уый фæдыл сæ хъуыдытæ куы зæгъиккой бæрнон адæймæгтæ.

Ходы Тамерлан
Мæскуыйы Ирон æхсæнады уӕнг